*by Dr Kha Lum*
*Abraham Dik Hkra Kam*
*Abraham(Father of A Multitude)*
Karai Kasang gaw la chyasi zawn re ai (Hebre 11:12; Roma 4:19) let hkawm ai
manam Arame masha (Tr Jhpr 26:5) Abraham hpe Israela amyu Yuda makam masham,
Hkristan makam masham, Muslim ni a Islam makam masham masum a Kaji Kawa daju
shatai sai. Abraham gaw hkum tsup ra n rawng ai wa n rai. Yubak hta shangai
ai shinggyim masha langai mi sha rai nga ai (ShKd 51:5). Madu jan Sara hpe
Kajan re ngu nna Kaang hkup teng ai ga Lahkawng lang tsun nga ai (NN
12:11-20; NN 20:2-12). Kasha Isak a matu Kaja ai kasi n rai (NN 26:6-9).
Hpara-U hte Abimelek hpe hkrit ai majaw Kadai hpe n map sha tim, masu hpraw
masu nga ai. Masha hpe hkrit ai myit gaw mahkam rai nga ai (Gshg 29:25).
Anhte JW sha ni Kanam makying hpe la ai zawn Israela amyu sha ni mung sai ni
ai Kahpu Kanau shada htinggaw rawn ma ai (Bu hkawm 36:10-11). Kaga taRa
maigan amyu ni gaw Kanam makying, Kahkri, lawu lahta hpu nau shada first
cousin, second cousin nga nna n la n ya hkat ma ai. Abraham a madu an Sara
gaw shi a Kajan mung rai nga ai. Karai Kasang gaw Abraham hpe amyu Kaba
shatai na nga nna ga ndat jaw da sai rai tim (NN 12:2), Abraham myit n dawt
ai majaw Damasku mare na shi a kunhting wa Eliaza hpe sali wunli hkam ai wa
shatai na shakut nga ai. Karai Kasang myit n hkrum jang madu jan Sara hte
jahkrup nna shingnan jan Egutu num Hagara hpe shanhte a htunghking hku lashi
num shatai la sai (NN 16:1-3). Dai majaw, masha a man e nam lawze zawn,
masha yawng hpe hpyen ai wa Ishmaela hpe shaprat dat sai (NN16:12). Masum
ngu na madu jan gaw Ketura rai nga ai (NN 18:12). Rai tim, Abraham gaw shi
nan hkum tsup ai wa n rai tim, n mai byin ai kaw du hkra kam sham nna madat
mara hkan sa nga ai majaw Karai Kasang a jinghku wa, ngu shamying ai hpe
hkam la sai (Yaku 2:23).
Babelon mung Ura mare kaw na Abram (hpang de Abraham NN 17:5, 15) hpe Karai
Kasang shaga ai shaloi shi asak 75 ning rai sai (NN 11:31, NN 12:1-4). Asak
Kaba ai hpang tinang n du yu ai maigan mungdan de bu htawt na ngu ai gaw loi
ai amu n rai. Rai tim, Abram gaw Karai Kasang shaga ai nsen na ai hte
Kalang ta madat mara nna rawt sai (NN 12:4-5). Madu Yersu a sape ni mung
Madu Yesu shaga ai hte rau Kalang ta madat mara nna hkan sa ma ai. Petru
ngu ai Simun hte shi a Kanau Andre, Zebdia Kasha Yaku hte shi a Kanau Yawhan
(Mahte 4:18-22), Hkalup sara Yawhan a sape Yan (Yawhan 1:35-39), Alhpe a
Kasha Lewi (Marku 2:13-14). Tsun ai hpe na ai hte Kalang ta n hkan sa ai
(procrastination) gaw n madat n mara ai hte Maren sha rai nga ai (Yaku
1:22).
Abraham gaw shi a shadang sha shingtai Isak hpe Karai Kasang kaw hkungga
nawng shangun ai shaloi, hpa majaw ngai kaw shaang a ta? nga nna ga san n
san ai sha, Kalang ta myit daw dan ai hte madat mara let Isak hpe Moria bum
de woi lung wa ai. Shi dingla ai hpang lu ai ga ndat hte seng ai shadang
sha shingtai hpe wan nat hkungga nawng ya na lam gaw myit yu yang n dang
hkawn hpa rai nga ai. Ya prat mungdan Asuya ni gaw shadang sha shingtai
hpe hpyen n lahkawn ma ai. Hpyen shang tim majan pa de n shaang ai sha
ginjaw rung kaw hpyen magam gun shangun ma ai. Abraham du nga ai Hkanan
mung hta tinang a shadang sha alat hpe Hkanan hpara kaw wan nat hkungga
nawng ya ai nawku htung nga malu ai. Isak hpe wan nat hkungga nawng na matu
karai Kasang tsun ai shaloi Abraham gaw Karai Kasang bai jahkrung ya lu ai
hpe kam nga ai. Dai kam sham myit a majaw Hkristu garai n paw pru ai ten
kaw nna Abraham hpe ding hpring ai ngu nna Karai Kasang masat ya sai (Roma
4:3; Galati :6).
*DANIELA NDEN JA*
*Daniel(God Is My Judge)*
Daniela gaw Yuda mung kaw na Babelon mung de Nebukhkadneza hkawhkam bawng
rim mat wa ai kaw lawm ai Yuda shabrang rai nga ai. Shi hpe Belteshaza ngu
nna Babelon mying hkap shamying ya ma ai (Daniela 1:6-7). Nebukhkadneza
hkawhkam a lakhtak hta Daniela a manang marai masum Shadrak, Meshak, hte
Abed-nego gaw Babelon hpara hpe mung n daw n jau, hkawhkam wa a ja sumla hpe
mung n naw n ku hkraw ai majaw wan htung hta Kabai bang kau hkrum na rai
yang, "Anhte daw jau ai Karai Kasang gaw grung nga ai wan htung hta na,
anhte hpe shaw la lu na ra ai; hkawhkam wa e, Shi gaw na a lata na mung,
anhte hpe mawai la na ra ai. Shi n mawai la dam timung, hkawhkam wa e, na a
hpara ni hpe anhte daw jau na n rai; nang shadun da ai ja sumla hpe mung
nawku na ga ai n rai, chye nga u, ngu nna hkawhkam wa hpe htan mu ai
(Daniela 3:17-18). Shanhte a makam masham a majaw htam sanit shagrung tawn
ai wan htung hta Kabai bang ai hkrum timung shanhte a kaRa singgawng Langai
mi pyi hkru magyi ai n rai, shanhte a hpun paLawng mung n shai ai hte wan
sama pyi n manam nga ai (Daniela 3:27).
Dari hkawhkam a lakhtak hta munggyi Kaba hte Kaga munggyi ni Daniela hpe
manawn ai majaw, nhtoi sumshi ya laman hkawhkam wa hpe n nawku yang
hkangghkyi nhkun hta jahkrat bang kau hkrum na hkawhkam mungga shapraw
shangun ma ai. Daniela a makam masham a majaw Karai Kasang gaw shi a lamu
Kasa shangun dat nna hkanghkyi
n-gup pat kau ya sai (Daniela 6:22).
Noa mung anhte shinggyim masha ni hta na n hkum n tsup ai masha Langai mi
sha rai nga ai. Shem (Shnahtoi Gam), Ham (Shanchyang Naw), hte Yahpet
(Shanhkyeng La) a Kawa Noa gaw,majoi sha-U hkyet ai hpang sun hkauna galaw
sha nna, tsabyi sun hkai wu ai. Dai tsabyi jahku hpe mung shi lu wu ai rai
nna nang nga ai. Shi a sum Kata e hpun nba n hpun ai taw nga ai (NN 9:20).
Tsa nang bran jang rawt nnna Kasha Ham hpe marsa nga ai. Hkanan gaw dagam
dala hkrum u ga. Kahpu Kanau ni a mayam ni kaw mayam tai nu ga... Hkanan
chyawm gaw shi a mayam tai nu ga (NN 9:20) nga ai hte Maren, mungkan labau
hta shanchyang Naw a aru arat ni mayam tai ma ai. Shem a Karai Kasang
Yehowa gaw A nga u ga nga ai hte Maren, nammuk dra gaw shi a shara hpe lim
kau ai zawn Yehowa a hpung shingkang hpe chye chyang ai lam maungkan ting
pri rai sai (Esaia 11:9, Habakku 2:14). Dai ni mungkan masha wan 6,000 jan
hta Hkristan sasana n shang ai amyu n nga sai. Hkristan sasana n du ai
mungdan n nga sai. Israela a Karai Kasang hpe kam sham ai masha yawng wan
3,000 du wa magang sai. Sasana sara Kaba langai mi gaw "It seems that the
God of the Bible is becoming more and more popular" (Chyum Liaka na Karai
Kasang gaw lani hte lani grau grau mying gumhkawng wa nga ai) nga nna tsun
ai. Karai Kasang Yahpet hpe maden dat nna Shem a sum hkan e nga nga u ga (NN
9:27) nga nna Noa shaman ai hte Maren Uropa masha (Shanhkyen La amyu ni)
America de mungkan nnan(New World) maden jat la lu ma ai. Ya Shem (Shanhtoi
Gam) a buga Asia dan de shanang wa nga ma ai. Noa gaw Majoi sha-U hpe n mu
yu n na yu tim Karai Kasang hkang da ai ga hpe madat mara nna sanghpaw
shachyaw ai majaw shi hte shi a nta masha ni asak lawt lu ma ai. Kam sham
ai hte sha Karai Kasang a chyeju san san hte hkye hkrang la hkrum lu na
kumla rai nga ai (Roma 4:16).
Chyum Laika hta kam sham ai hte asak hrung ai masha law law Karai Kasang kw
na lamik kumla hkam la lu ai sake mu lu ai. Mawshe hte Yawshu galaw ai
lamik kumla ni, Myihtoi Elia galaw ai lamik kumla ni, Myihtoi Elisha galaw
ai lamik kumla ni, Madu Yesu galaw ai lamik kumla 30 jan, Kasa Pawlu galaw
ai lamik kumla ni, Petru Yan Yawhan galaw ai lamik kumla ni hta kam sham ai
majaw manggang hte laja lana machyi makaw ana ni shamai la lu ma ai. Si mat
sai ni hpe bai jahkrung la lu ma ai. Htawng rawng ai kaw na lawt lu ma ai.
Lapu achye ai kaw na mai lu nga ai. Gidon gaw hpyen ma 30 hte sha Midian
hpyen ni hpe gasat dang kau nga ai. Moi Abraham Isak yaku a Karai Kasang
gaw dai ni na anhte Hkristan ni a Karai Kasang nan rai nga ai. Madu Yesu
gaw, mani, daini, htawm hpang prat dingsa maren anga nga ai (Hebre 13:8).
Chyum Laika hta shing ra taRa hku yu yang n mai byin na zawn re ai lam ni
byin ai lam ni ka matsing da nga ai. Big Bang Theory hte Evolution Theory
ngoi Kachyeng nga ai ndai prat hta nga yawng nga pra hpe Karai Kasang hpan
da ai lam anhte gara hku sakse madun na kun? Chyum Laika hta, Isaraela
amyu sha ni masha sen 20 Nawng Hkyeng hpe rap ai lam, Arabia nam mali e
shaning 40 shani shagau U preng sha lai wa ai lam, nhpai lungkring kaw na
hkapawk shapraw ai lam, Yawdan hka hpe jahkring nna rap ai lam, Yawshu prat
hta jan hpe nhtang jahkring kau ai lam, hkawnsek Mari kaw na Chyoipra Wenyi
hku Madu Yesu shangai wa ai lam, wudang ntsa e Hkristu si hkam nna mungkan
masha ni a yubak mara raw dat kau ai lam, Madu Yesu si ai ni kaw na bai
hkrung rawt wa ai lam, shaning 1000 (Millenium) a lam, Amaggedon mungkan
majan a lam, hpang jahtum taRa jeyang na nhtoi a lam, sunsing lamu ningnan
hte ginding aga nnan a lam, htani htana ngarai mung a lam tsun da nga ai.
Anhte a Karai kasang gaw hpa n nga ai kaw na nga yawng nga pra hpe hpan da
ai Karai Kasang (creatio ex nihilo) rai nga ai. N mai byin ai lam ni hpe
shabyin ai Karai Kasang ( the God of the impossible) rai nga ai. *Baw nu
hte myit yang n dang hkawn ai Karai Kasang a ga ndat hpe SU AUM
GUMHTAWM(leap of faith) masa hku hkap la hkan sa yang sha lamik
kumla(miracle) hpe tatut hka, la lu na re.* Karai Kasang kaw sit shang ai
wa gaw Karai Kasang nga nga ai mung, Shi e kam sham ai ni hpe chyeju htang
jaw lu na rai nga ai hpe mung kam sham na rai nga ai (Hebre 11:6). Myi hte
mu lu jang she kam na (Seeing is believing) ngu ai ndai mungkan hta Chyum
Mungga hta rawng ai ga ndat ni hpe gara hku kam lu na kun? Bai hkrung rawt
wa sai Hkrstu gaw Htawma hpe "Nang gaw ngai e mu lu ai majaw sha kam nni? N
mu timung kam sham ai ni gaw A lu ma ai" ngu nna tsun ai (Yawhan 20:29).
Bra hkawm mat ai Israela masha ni (diaspora Jews) hpang de Petru shagun dat
ai Laika hta, " Dai Yesu hpe nanhte n mu yu timung tsawra nga manit dai; Shi
hpe garai n mada mu mu timung Shi hpe kam sham nga ai a gawp e, n dang tsun
hkra dan hkung ai Kabu gara ai hte nanhte Kabu gara nga myit dai rai nna,
myit masin hpe hkye hkrang la ai ngu ai kam sham ai akyu hpe hkam la lu manu
ai" nga nna tsun da ai (I Petru 1:8-9). Baw nu hte n dang myit hkawn lu tim
ding hpring ai wa gaw kam sham ai hte hkrung nga lu na rai nga ai (Habakku
2:6, Galati 3:11; Hebre 10:38).
*Moi hte Ya*
*Isness of Was*
Moi WP sha ni a ji woi ji wa ni nat jaw prat na makam masham mung grai hkik
lai wa masai. Ginhtawng jan shani chyingtung e lamu de na mu shaga nna baren
numraw hpe achye shaw shangun lu ma ai. Nhtu Lakang lung lu ma ai. Jan ga de
lung lu ma ai. Rai tim ji nat hpe tsaw ra hkungga ai majaw nawku ai n rai.
N sharu n shatsang na matu U, wa, yamnga nawng ya nna jaw jau ai rai nga
ai. Sasana sara ni du nna JW sha ni hpe nanhte Hpan wa ningsang Chye wa
ningchyang Karai Kasang hpe hpa majaw n jaw jau myit ni? ngu nna ji Wa ni
hpe san yang, Karai Kasang gaw anhte hpe n Kawa ai gaw...ngu nna hkap htan
ma ai da. Kaga maigan nat hpara ni mung, Hpara-U hkawhkam a mandan sara ni
zawn mau hpa lamik kumla amyu myu galaw dan lu ma ai. WP sha ni a gumgun
gumhpai ni mi rai rai, taRa maigan hpara mi rai rai, mungkan ting na ji nat
ni yawng gaw Satan nat hte shi a salung sala ni sha rai nga ma ai. Dai ni
anhte WP sha ni gaw jinat hta grau ai Karai Kasang htani hatna asak jaw lu
ai Madu hpe nawku daw jau nga sai majaw, kam sam ai hte asak hkrung ra ga
ai. Anhte a ji Wa ni nat Kabai kau nna Hkrsitaan nna tai yang Laban shani
amu bungli n galaw ma ai. Wa la ni Laban shani shan n gap ma ai. Madim n sa
yu ma ai. Nu num ni shatmai lap n di ma ai. Mare Kaba de du ai ni Laban
shani gat n dut ma ai. mari mung n mari ma ai. Laban shani bu hpun paLawng
(Sunday buhpun) san san tawn da ma ai. Bu hpun paLawng nnan mari yang Laban
shani nawku hpawng hta hpun hpang ma ai. Hpung Up sara Langai mi gaw
ballpen nnan mari yang tsi atsawm pru n pru Karai Kasang a mying KK shawng
ka mahkret yu ai lam tsun ai. Madu Yesu Hkristu hpe tinang a Hkyela Madu
ngu nna myit masin hta hkap la kam sham ai hpe n-gup aga hte tsun gara nna
Hkalup hkam la ai hku tatut sakse madun ga ai. Ji Wa ni a makam masham hpe
kasi yu la nna anhte gara hku tatut asak hkrung sakse madun na kun?
0 comments